Η Nina Simone ήταν μια γυναίκα σύμβολο για την εποχή της. Μουσικός, συνθέτης, στιχουργός, τραγουδίστρια και ακτιβίστρια υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ξακουστή σε όλο τον κόσμο για τον μεγάλο αγώνα που έδωσε για την εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων στην Αμερική.
Πολλοί την χαρακτήριζαν ως δύσκολο άνθρωπο, δύστροπο και αυστηρό, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που ενοχλούνταν τόσο πολύ από τους θορυβώδεις θαυμαστές της, περιμένοντας να υπάρξει απόλυτη ησυχία για να εμφανιστεί στη σκηνή.
Αν και οι περισσότεροι καλλιτέχνες την έχουν κατατάξει στην τζαζ μουσική, αξιολογώντας το συνολικό της έργο υπό ένα ευρύτερο πρίσμα παρατηρούμε ότι ως καλλιτέχνιδα καλύπτει διάφορα είδη μουσικής, από την τζαζ και την μπλουζ, έως και την σόουλ.
Το πραγματικό της όνομα ήταν Eunice Kathleen Waymon. Το Nina Simone είχε προκύψει σαν καλλιτεχνικό ψευδώνυμο από την λέξη Nina που στα ισπανικά σημαίνει κορίτσι και το Simone από το όνομα της Γαλλίδας ηθοποιού Simone Signoret. Η Nina Simone γεννήθηκε στο Τράιον της Νότιας Καρολίνας στις 21 Φεβρουαρίου 1933 και ήταν το έκτο από τα οκτώ παιδιά μιας πολυμελούς οικογένειας.
Η κλίση της στη μουσική ήταν εμφανής από τα πρώτα χρόνια της ζωής της. Επηρεασμένη από την περιβόητη contralto του λυρικού ρεπερτορίου Μάριαν Άντερσον, άρχισε να τραγουδάει στην εκκλησία της γειτονιάς της ενώ δεν άργησε και η ενασχόληση της με το πιάνο το οποίο λάτρευε.
Όντας ένας άνθρωπος που από μικρή ηλικία είχε βιώσει τον ρατσισμό λόγω του χρώματος του δέρματος της, στην πρώτη της δημόσια εμφάνιση στο πιάνο και σε ηλικία μόλις δώδεκα ετών, με αφορμή ένα σύνηθες για εκείνην ρατσιστικό περιστατικό η Nina Simone βρήκε το θάρρος να ορθώσει το ανάστημα της και να κάνει την πρώτη της μικρή επανάσταση. Αν και οι γονείς της βρισκόταν στην πρώτη σειρά, με σκοπό να απολαύσουν το πρώτο κονσέρτο της κόρης τους, οι διοργανωτές της παράστασης τους μετακίνησαν με βία στις πίσω θέσεις για να καθίσουν μπροστά λευκοί θεατές. Η μικρή τότε Nina δήλωσε πως δεν θα εμφανιζόταν επί σκηνής εάν οι γονείς της δεν επέστρεφαν στις θέσεις που είχαν κλείσει εξ’ αρχής. Αν και επικράτησε μια αναστάτωση αυτό που ζήτησε, έγινε. Κάπως έτσι η ίδια κέρδισε την πρώτη της μάχη ενάντια στις φυλετικές διακρίσεις.
Τα χρόνια πέρασαν και η ενήλικη πλέον Nina αποφάσισε να εγκαταλείψει τη γενέτειρα της, για να κυνηγήσει το όνειρο της και να σπουδάσει μουσική. Χάρις την οικονομική συνεισφορά κάποιων δωρητών, άρχισε σπουδές πιάνου στην περίφημη σχολή Juilliard School of Music της Νέας Υόρκης. Ωστόσο, η οικονομική ενίσχυση ήταν για συγκεκριμένο διάστημα με αποτέλεσμα λόγω έλλειψης πόρων να αναγκαστεί να αφήσει την σχολή της. Στη συνέχεια προσπάθησε να εισαχθεί στο ιδιαίτερα απαιτητικό Curtis Institute της Φιλαδέλφεια, αλλά δυστυχώς απορρίφθηκε.
Έτσι το όνειρο της να γίνει η πρώτη Αφροαμερικανή σολίστας πιάνου δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Αν και απογοητευμένη αποφάσισε να κινηθεί σε άλλα μουσικά μονοπάτια αυτά της τζαζ και της μπλουζ. Δούλεψε ως πιανίστας με μεγάλη επιτυχία σε διάφορα μπαρ και νυχτερινά μαγαζιά στην Atlantic City στο Νιου Τζέρσεϊ ενώ έγινε ευρέως γνωστή το 1959 ερμηνεύοντας σε διασκευή το “I Loves You Porgy” (από το μιούζικαλ Porgy And Bess) του Τζωρτζ Γκέρσουιν και μετά ακολούθησε το “My Baby Just Cares For Me” (το οποίο επανήλθε ως επιτυχία τη δεκαετία του 1980, όταν χρησιμοποιήθηκε σε τηλεοπτικές διαφημίσεις του αρώματος Chanel No. 5).
Η ακτιβιστική της δράση έπαιξε τεράστιο ρόλο τόσο στη σύνθεση όσο και στη στιχουργία των τραγουδιών της. Με κεντρικό άξονα την δυσαρέσκεια της για τις φυλετικές διακρίσεις, έγραψε σπουδαία τραγούδια όπως: “To Be Young, Gifted And Black” (που έγινε αργότερα μεγάλη επιτυχία σε εκτέλεση της Αρίθα Φράνκλιν) “Blacklash Blues”, “Mississippi Goddam” (με αφορμή τη δολοφονία του μαύρου αγωνιστή Μέντγκαρ Έβερς και την έκρηξη βόμβας σε εκκλησία, στο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμα, όπου σκοτώθηκαν τέσσερα μαύρα κορίτσια και ένα πέμπτο τυφλώθηκε).
Επίσης το 1968 τρεις ημέρες μετά τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, αφιέρωσε ολόκληρη συναυλία στη μνήμη του, όπου τραγούδησε το “Why (The King of Love is Dead)”, ένα τραγούδι το οποίο γράφτηκε από τον μπασίστα της, αμέσως μόλις πληροφορήθηκε την είδηση της δολοφονίας αυτού του σπουδαίου ηγέτη του Αφροαμερικανικού Κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα των έγχρωμων ανθρώπων.
Η ακτιβίστρια Nina Simone πέρα από τα αντιρατσιστικά μηνύματα που προσπαθούσε να περάσει μέσα από τα τραγούδια της, λάμβανε μέρος σε ομιλίες, ήταν παρούσα σε πολλές συγκεντρώσεις που διενεργούταν προς υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και γενικά έκανε τα πάντα για να μεταδώσει το μήνυμα της ισότητας των ανθρώπων ανεξαρτήτου χρώματος.
Ως τραγουδίστρια έγραψε την δική της λαμπρή πορεία στη τζαζ, μπλουζ και σόουλ μουσική, καθιστώντας την μεγάλο αστέρι στα μουσικά δρώμενα που έλαβαν χώρα από το 1950 έως και τα τέλη του 1980. Μερικά από τα πιο γνωστά της τραγούδια είναι το “I Put A Spell On You” (η αυθεντική εκτέλεση είναι του ‘Screamin’ Jay Hawkins), το “Here Comes The Sun” των Beatles, το “Four Women”, το “Feeling good”, το “Don’t Let Me Be Misunderstood” ενώ το τραγούδι της “Sinner Man” που πλαισίωνε την μεγάλη κινηματογραφικη επιτυχία του Νόρμαν Τζούισον, “The Thomas Crown Affair” την έφερε πολύ κοντά σε ένα ευρύτερο κοινό ακροατών.
Το 1971 αποφάσισε να εγκαταλείψει τις Ηνωμένες Πολιτείες μετά από διαφορές που είχε με τον μάνατζερ της αλλά και τις δισκογραφικές εταιρίες που συνεργαζόταν, οι οποίες είχαν εκδόσει πολλά από τα κομμάτια της παράνομα με αποτέλεσμα να χάσει εκατομμύρια δολάρια. Επιστρέφοντας το 1978 στην Αμερική, συνελήφθη για φοροδιαφυγή επειδή είχε να πληρώσει φόρους επί σειρά ετών ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Τη δεκαετία του 1980 εμφανιζόταν τακτικά στο τζαζ κλαμπ Ronnie Scott’s στο Λονδίνο, ενώ έζησε σε διάφορες χώρες όπου και πραγματοποιούσε live εμφανίσεις, μέχρι και τα εξήντα της χρόνια.
Το 1992 εξέδωσε την αυτοβιογραφία της με τίτλο “I Put A Spell On You” όπου μεταξύ άλλων είχε αναφέρει ότι την εποχή που έγραφε μουσική ένιωθε πιο ζωντανή από ποτέ γιατί ερμήνευε τραγούδια για να βοηθήσει τους συνανθρώπους της. Ένα χρόνο μετά εγκαταστάθηκε στη νότια Γαλλία όπου ύστερα από δέκα χρόνια, το 2003 πέθανε γαλήνια μέσα στον ύπνο της.
Η Nina Simone ήταν μια σπουδαία προσωπικότητα. Θα την χαρακτήριζα επαναστάτρια, ανατρεπτική καθώς και μία γυναίκα με ανήσυχο πνεύμα που υπερασπιζόταν με σθένος τις πολιτικές της πεποιθήσεις και μαχόταν με νύχια και με δόντια υπέρ της ελεύθερης σκέψης.
Πηγές:
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%AF%CE%BD%CE%B1_%CE%A3%CE%B9%CE%BC%CF%8C%CE%BD
L’hommage: Nina Simone – Tribute and Archival site
Mark Anthony Neal’s Nina Simone: She Cast a Spell-and Made a Choice
I Put a Spell on You: The Autobiography of Nina Simone, New York: Pantheon, 1991. ISBN 0-679-41068-6
