Science

Ο ερασιτέχνης αστρονόμος Χάρης Γουναρόπουλος μας μιλάει για την Σελήνη, το ουράνιο σώμα του ηλιακού μας συστήματος που έμελλε να κατακτηθεί από τον άνθρωπο…

Η κατάκτηση της Σελήνης, του φυσικού  δορυφόρου της Γης, αποτελούσε πάντα μία πρόκληση για τον άνθρωπο. Όμως γνωρίζετε, πως και πότε ξεκίνησαν όλα; Το ξέρατε ότι η τεχνολογία που αναπτύχθηκε στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην ανάπτυξη της κατάλληλης τεχνογνωσίας η οποία έδωσε τη δυνατότητα στον άνθρωπο να πετάξει στο διάστημα και να πατήσει στη Σελήνη; Ο Χάρης Γουναρόπουλος, MSc Φυσικός του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και επιστημονικός σύμβουλος της Αστρονομικής Εταιρείας Κέρκυρας θα μας λύσει όλες τις απορίες και θα μας ταξιδέψει μέσα στο χρόνο ξετυλίγοντας το κουβάρι της κατάκτησης του πιο πολυσυζητημένου ουράνιου σώματος του ηλιακού μας συστήματος…

Walking on the moon

«Ένα βήμα για τον άνθρωπο ένα μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα». Αυτά ήταν τα λόγια του Neil Armstrong του πρώτου ανθρώπου που πάτησε το πόδι του στην Σελήνη.

Η σελήνη, το φεγγάρι μας, το ουράνιο αυτό αντικείμενο, που τόσο πολύ αγαπήθηκε από ποιητές, τραγουδιστές, κάθε λογής καλλιτέχνες μα και πολύ περισσότερο από τους ερωτευμένους, έμελλε να κατακτηθεί πλέον και με την φυσική παρουσία του ανθρώπου.

Ποιος λοιπόν θα σκεφτόταν ότι οι φανταστικές ιστορίες του Ιούλιου Βέρν, θα γινόταν πραγματικότητα και τα μεγαλύτερα μυαλά του κόσμου αλλά και οι δύο πιο ισχυρές χώρες του πλανήτη θα ξεκινούσαν μια τρελή κούρσα για την κατάκτηση του διαστήματος! 

Η ιστορία αυτή, αρχίζει κάπου στις αρχές του προηγούμενου αιώνα τότε που ο «πατέρας» της πυραυλικής ο Γερμανός Hermann Oberth το 1929 εκτόξευσε τον πρώτο πύραυλο υγρών καυσίμων μαζί με την βοήθεια των φοιτητών του, στο τεχνικό πανεπιστήμιο του Βερολίνου, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Wernher Von Braun, δημιουργός του πυραύλου Saturn V, του πυραύλου που μετέφερε τον άνθρωπο στην Σελήνη.

Μετά το τέλος του Β’ παγκοσμίου πολέμου, η Γερμανία μπορεί να βγήκε ηττημένη, το επιστημονικό και ερευνητικό της έργο όμως πάνω στην κατασκευή πολεμικών μηχανών υπερείχε έναντι των άλλων μεγάλων δυνάμεων Η.Π.Α. και Ρωσία, οι οποίες προσπάθησαν να στρατολογήσουν τους Γερμανούς επιστήμονες ώστε να αναπτύξουν τα δικά τους πυραυλικά συστήματα. Έτσι λοιπόν ο Γερμανός επιστήμονας Wernher Von Braun βρήκε καταφύγιο στην Αμερική όπου και θριάμβεψε με τα επιτεύγματά του στον τομέα της Πυραυλικής Επιστήμης.

Από την άλλη οι Ρώσοι συμμετείχαν έντονα και πολύ ανταγωνιστικά στην κούρσα του διαστήματος κάτω από την εποπτεία του κορυφαίου Ρώσου μηχανικού Sergey Korolev. Η Ρωσία με την συμβολή του Korolev πέτυχε μεγάλες πρωτιές στο διάστημα, όπως ο πρώτος δορυφόρος στο διάστημα, ο πρώτος άνθρωπος στο διάστημα, ο πρώτος διαστημικός περίπατος, οι πρώτες φωτογραφίες από την σκοτεινή πλευρά της Σελήνης, η πρώτη μη επανδρωμένη προσσελήνωση, η πρώτη μεταφορά υλικού από την Σελήνη και το σημαντικότερο όλων, δοκιμάστηκε η πρώτη αποσελήνωση με επιτυχία! 

Η πίεση για τους Αμερικάνους ήταν ασφυκτική, οι Ρώσοι κατακτούσαν το διάστημα και εκείνοι ήταν απλοί παρατηρητές. Το μόνο που έμενε λοιπόν για να κερδίσουν την κούρσα του διαστήματος ήταν ο πρώτος άνθρωπος που θα πατούσε στη σελήνη να ήταν Αμερικάνος. Έτσι λοιπόν η Αμερική ύστερα από αρκετές δοκιμές μη επανδρωμένων αποστολών, κατάφερε και έστειλε με την αποστολή Apollo 11 τους πρώτους ανθρώπους στην Σελήνη. Το ημερολόγιο έγγραφε 16 Ιουλίου 1969 και το πλήρωμα αποτελούσαν οι Neil ArmstrongMichael Collins και Edwin Aldrin. Ηταν πλέον γεγονός, ύστερα από ένα ταξίδι που διήρκησε 3 μέρες και περίπου 4 ώρες, μέσα στον περιορισμένο χώρο ενός πιλοτηρίου, οι πρώτοι άνθρωποι έφτασαν στην Σελήνη.

Στο κοσμικό αυτό ταξίδι διακρίνεται μία ειρωνεία. Όλος ο κόσμος θυμάται τους δύο αστροναύτες, τον Neil Armstrong και Edwin Aldrin αλλά πολύ δύσκολα κάποιος θυμάται τον τρίτο αστροναύτη που συμμετείχε σε αυτή την αποστολή, τον Michael Collins. Αυτό συνέβη διότι το συγκεκριμένο διαστημόπλοιο χωρίστηκε σε δύο μέρη το ένα μέρος με τον Collins είχε μείνει σε τροχιά γύρω από την Σελήνη ενώ το άλλο με τους Armstrong και Aldrin είχε προσεδαφιστεί σε αυτήν και έτσι πήραν όλη την δόξα και τους έμαθε όλος ο πλανήτης. 
 
Οι αποστολές Apollo που ακολούθησαν στέφθηκαν με επιτυχία και δεν ήταν μία, αλλά έξι. Ναι λοιπόν!!! ‘Εξι φορές πάτησαν άνθρωποι στην Σελήνη και μάλιστα μετέφεραν και τροχοφόρα οχήματα τα οποία είναι ακόμη εκεί. Θα ήταν άδικο να μην αναφερθούμε στην αποστολή Apollo 13, όπου έγινε και ταινία, η οποία παρότι απέτυχε τον αρχικό της σκοπό λόγω κάποιων τεχνικών προβλημάτων που παρουσιάστηκαν κατά την διάρκεια του ταξιδιού, είναι αξιοθαύμαστο το πώς κατάφεραν οι αστροναύτες να τροποποιήσουν τα δυσλειτουργικά συστήματα στο εσωτερικό του πυραύλου ώστε να αλλάξουν τον προγραμματισμό του ταξιδιού τους και εν τέλει να επιστέψουν στην Γη σώοι και αβλαβείς.
 

Χάνοντας οι Ρώσοι την κατάκτηση της Σελήνης, η οποία φέρει Brand Name Αμερικής, έστρεψαν το ενδιαφέρον τους στην ανάπτυξη επανδρωμένων διαστημικών σταθμών με πρώτο τον Mir που λειτούργησε για 15 χρόνια (1986 – 2001) και μαζί με την ημερομηνία λήξης του, είχε και εισιτήριο για την επιστροφή του στη Γη.Το τέλος του αμερικανοσοβιετικού ανταγωνισμού για την κατάκτηση του διαστήματος δόθηκε το 1975 με την υλοποίηση της πρώτης κοινής αμερικανοσοβιετικής αποστολής Apollo – Soyuz.

Η δεκαπενταετής αυτή κούρσα για την κατάκτηση του διαστήματος γονάτισε πραγματικά τις οικονομίες των μεγάλων αυτών χωρών, ενώ παράλληλα και άλλες χώρες βρήκαν την ευκαιρία να εκδηλώσουν ενδιαφέρον στην έρευνα του διαστήματος αλλά και σε διαστημικές αποστολές όπως η Ευρώπη, η Ινδία, η Κίνα, η Ιαπωνία, η Αυστραλία καθώς και ιδιώτες μεγαλοεπιχειρηματίες, συμβάλλοντας ο καθένας με τον τρόπο του στην εξερεύνηση του.

Γεγονός είναι ότι η τεχνολογία που αναπτύχθηκε για τις αποστολές στο φεγγάρι, έχουν πληθώρα εφαρμογών στην καθημερινότητά μας. Από τα pampers και τις τροφές για τα μωρά μέχρι τα σιδεράκια για τα δόντια αλλά και από τα αθλητικά παπούτσια νέας γενιάς μέχρι τον αξονικό τομογράφο και πολλά άλλα. Άρα πρέπει να δεχτούμε ότι η ανάπτυξη της διαστημικής τεχνολογίας βοήθησε την ανθρωπότητα να αποκομίσει πολλά οφέλη τα οποία βελτίωσαν και συνεχίζουν να βελτιώνουν τις συνθήκες αλλά και την ποιότητα της ζωής μας. 

Παρότι η έρευνα για την Σελήνη είχε ατονήσει λόγω του τεράστιου κόστους των αποστολών αλλά και της μεγάλης χρονικής απόστασης από τις τελευταίες επισκέψεις μας, τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι υπάρχει έντονο ενδιαφέρον γύρω από την μελέτη του Νότιου πόλου της Σελήνης, όπου εικάζεται ότι υπάρχει νερό σε παγωμένη μορφή, γεγονός πολύ σημαντικό, διότι αυτό είναι ικανό να μετατρέψει την Σελήνη σε σταθμό ανεφοδιασμού καυσίμων υδρογόνου και παραγωγής οξυγόνου για τους αστροναύτες. Ήδη το 2024 προγραμματίζεται η αποστολή «Άρτεμις» , της διαστημικής εταιρείας SpaceX που ίδρυσε ο Elon Musk και που θα στείλει Αμερικάνους αστροναύτες ξανά στην Σελήνη. Σε αυτό το σημείο θα μπορούσαμε να αποδώσουμε τα εύσημα στο Elon Musk εξαιτίας του οποίου δόθηκε το έναυσμα για περαιτέρω εξερεύνηση του διαστήματος με επανδρωμένες αποστολές!
 

Ωστόσο τα τελευταία δύο χρόνια εξαιτίας της πανδημίας καινούργιοι δυνατοί παίκτες της οικονομίας, λόγω της άνθησης του ψηφιακού εμπορίου, μπήκαν στο παιχνίδι της εξερεύνησης του διαστήματος, το ενδιαφέρον των οποίων μάλιστα στράφηκε κυρίως προς τα διαστημικά ταξίδια για ψυχαγωγικούς λόγους. Ο δισεκατομμυριούχος Τζεφ Μπέζος  πρόσφατα πραγματοποίησε την πρώτη επανδρωμένη διαστημική πτήση με ανθρώπους που δεν ήταν αστροναύτες αλλά απλοί τουρίστες. Επόμενο βήμα θεωρείται η δημιουργία αποικίας  στη σελήνη που θα γίνει σε εγκαταστάσεις που θα κατασκευαστούν από αυτόματα μηχανήματα με σεληνιακά υλικά, εφαρμόζοντας την μέθοδο 3D printing.

Μια νέα διαστημική εποχή λοιπόν ξημερώνει και η λαχτάρα πολλών είναι ένα εισιτήριο δίπλα στο παράθυρο ενός διαστημόπλοιου με θέα τι άλλο…το διάστημα!

Χάρης Γουναρόπουλος,
MSc Φυσικός, 
Επιστημονικός Yπεύθυνος Αστρονομικής Εταιρείας Κέρκυρας

Related Articles

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Back to top button